Đám cưới là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong cuộc đời của mỗi người. Để có một lễ cưới trọn vẹn theo phong tục Việt Nam, việc nắm rõ các nghi lễ trong đám cưới là điều cần thiết. Cưới gồm những lễ gì và trình tự lễ cưới ra sao? Bài viết này sẽ cung cấp tất tần tật thông tin về các nghi lễ trong đám cưới của người Việt Nam, giúp bạn chuẩn bị cho ngày vui chu đáo nhất!
Lễ dạm ngõ
Trong phong tục cưới hỏi truyền thống của người Việt, lễ dạm ngõ là nghi lễ đầu tiên, đánh dấu bước khởi đầu chính thức cho mối quan hệ thông gia giữa hai bên gia đình. Đây là dịp để nhà trai đến nhà gái, thể hiện thiện chí và nguyện vọng cho đôi trẻ được qua lại, tìm hiểu một cách nghiêm túc với mục tiêu tiến tới hôn nhân.
So với lễ ăn hỏi hay lễ cưới, lễ dạm ngõ thường diễn ra trong không khí ấm cúng, gần gũi và không quá hình thức. Lễ vật nhà trai mang theo thường đơn giản nhưng đủ thành ý, phổ biến như trầu cau, bánh kẹo, trà, thuốc lá…Tất cả nhằm thể hiện sự tôn trọng và nghiêm túc trong việc gắn kết giữa hai gia đình.
Trình tự lễ dạm ngõ
Trong buổi lễ, đại diện nhà trai sẽ trình bày lý do sang thăm, giới thiệu các thành viên đi cùng, các lễ vật mang theo và mong muốn chính thức để hai bên cho phép đôi bạn trẻ tìm hiểu nghiêm túc.
Sau lời mở đầu từ phía nhà trai, đại diện họ nhà gái sẽ đứng lên đáp lời. Người đại diện sẽ gửi lời cảm ơn đến nhà trai đã dành sự quan tâm và trân trọng với gia đình mình, đồng thời thể hiện sự đồng thuận bước đầu với mối quan hệ của cặp đôi.
Ngay sau đó, cha mẹ cô dâu sẽ sắp lễ vật dạm ngõ lên bàn thờ, dâng lên tổ tiên để báo cáo. Cô dâu và chú rể tương lai sẽ cùng nhau lên thắp nén hương, thành tâm khấn nguyện, xin sự chứng giám và chúc phúc từ ông bà tổ tiên cho một cuộc hôn nhân thuận hòa, viên mãn.
Cuối buổi lễ, tùy theo điều kiện và sự chuẩn bị, gia đình nhà gái có thể mời nhà trai ở lại dùng bữa cơm thân mật như một cách gắn kết tình cảm. Trường hợp không tiện tổ chức tiệc, có thể mời trà, bánh và hoa quả để thể hiện sự hiếu khách và lịch sự.
Trang phục lễ dạm ngõ
Vì buổi lễ dạm ngõ mang tính chất thân mật và không quá trang trọng nên cô dâu, chú rể không cần mặc lễ phục cầu kỳ. Thay vào đó, nên chọn những bộ đồ lịch sự, gọn gàng và nhã nhặn như váy dài hoặc áo sơ mi kết hợp quần âu. Các thành viên trong hai gia đình cũng nên ưu tiên trang phục đơn giản nhưng chỉnh tề, thể hiện sự tôn trọng đối phương và phù hợp với không khí buổi gặp mặt đầu tiên.
Lễ ăn hỏi (đính hôn)
Lễ ăn hỏi hay còn được gọi là lễ đính hôn, là buổi lễ mà nhà trai mang lễ vật đến nhà gái để chính thức ngỏ lời xin cưới cô gái về làm vợ cho con trai mình. Khi nhà gái chấp nhận lễ vật, điều đó có nghĩa là hai gia đình đã chính thức đính ước, thông báo rộng rãi về hôn sự của đôi trẻ. Từ thời điểm này, đôi trai gái được coi như đã có hứa hôn, chỉ còn chờ đến ngày tổ chức lễ cưới để chính thức về chung một nhà.
Ở miền Bắc, số tráp thường là số lẻ như 3, 5, 7, 9 hoặc 11 tráp, trong khi lễ vật đặt trong mỗi tráp phải là số chẵn để tượng trưng cho sự đầy đủ, viên mãn. Ngược lại, người miền Nam lại chuộng số tráp chẵn như 6, 8 hoặc 10, bởi họ quan niệm số chẵn mang lại may mắn và hài hòa.
Các loại lễ vật thường có trong mâm quả lễ ăn hỏi bao gồm:
- Trầu cau: Biểu tượng thiêng liêng của tình yêu sắt son, gắn bó bền chặt. Bên cạnh đó, ông cha ta còn quan niệm “Miếng trầu là đầu câu chuyện”.
- Rượu, nến, trà: Thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với bề trên và tổ tiên.
- Bánh phu thê (bánh xu xê): Mang ý nghĩa hòa hợp, trọn vẹn giữa vợ chồng, mong ước cho cuộc sống hôn nhân luôn ngọt ngào, viên mãn.
- Hoa quả tươi: Tượng trưng cho sự no đủ, viên mãn và mong muốn một tương lai sung túc.
- Xôi, lợn quay: Mang trong mình ý nghĩa cầu mong sự sung túc, phát đạt, viên mãn, gia đình hưng thịnh.
- Tiền nạp tài: Thể hiện sự cam kết, nghiêm túc và lời chúc phúc cho đôi trẻ có một cuộc sống giàu sang, phú quý.
Lễ xin dâu
Lễ xin dâu giống như một lời xin phép chính thức từ nhà trai gửi đến gia đình nhà gái, bày tỏ mong muốn được đón cô dâu về làm thành viên mới trong gia đình mình. Nó thể hiện sự tôn trọng, biết ơn công lao nuôi dưỡng của cha mẹ cô dâu.
Lễ vật trong lễ xin dâu đơn giản hơn rất nhiều so với lễ ăn hỏi, thường chỉ gồm một mâm tráp nhỏ đựng trầu cau, rượu và có thể thêm bánh trái tùy theo từng vùng miền). Lễ vật này được đặt trong một mâm nhỏ hoặc tráp màu đỏ, do mẹ chú rể hoặc một người phụ nữ lớn tuổi, có uy tín trong nhà trai mang sang.
Quy trình lễ xin dâu cụ thể như sau:
- Nhà trai đến nhà gái: Mẹ chú rể (hoặc người đại diện) cùng một vài người thân trong gia đình nhà trai sẽ đến nhà gái.
- Dâng lễ và xin phép: Đại diện nhà trai sẽ bày tỏ nguyện vọng được đón cô dâu về nhà chồng và dâng lễ vật lên.
- Nhà gái nhận lễ và báo cáo gia tiên: Mẹ cô dâu sẽ nhận lễ vật và đặt lên bàn thờ gia tiên, thắp hương để báo cáo và xin phép tổ tiên.
- Chào hỏi và bàn bạc (nếu có): Hai bên gia đình có thể trò chuyện nhanh chóng về những công việc cuối cùng trước khi đoàn rước dâu chính thức đến.
- Kết thúc lễ xin dâu: Sau khi lễ xin dâu hoàn tất, người đại diện nhà trai sẽ xin phép về trước để chuẩn bị cho đoàn rước dâu.
Ngày nay, lễ xin dâu được thực hiện liền kề với lễ rước dâu để tiết kiệm thời gian, quy trình.
Lễ rước dâu
Lễ rước dâu (hay còn gọi là đón dâu) là nghi lễ mà đoàn nhà trai đến nhà gái để đón cô dâu về nhà chú rể. Quy trình một lễ rước dâu truyền thống sẽ gồm có các bước sau:
- Đoàn nhà trai đến nhà gái: Đúng giờ lành đã định, đoàn nhà trai di chuyển đến nhà gái. Sau đó chú rể sẽ bước vào phòng để đón cô dâu. Tại khu vực tiếp khách, đại diện hai bên gia đình sẽ có lời chào hỏi, giới thiệu.
- Trao mâm quả (nếu gộp lễ ăn hỏi): Trong trường hợp ăn hỏi và rước dâu diễn ra cùng ngày, nghi thức trao mâm quả sẽ được thực hiện tại đây.
- Vào nhà và làm lễ gia tiên nhà gái: Cô dâu chú rể cùng thắp hương trước bàn thờ gia tiên nhà gái, báo cáo và nhận lời dặn dò, chúc phúc từ cha mẹ, ông bà.
- Đón cô dâu về nhà chồng: Cô dâu cùng chú rể và đoàn nhà trai lên xe hoa về nhà chồng.
- Về đến nhà chú rể và làm lễ gia tiên nhà trai: Cô dâu chú rể sẽ cùng làm lễ trước bàn thờ gia tiên nhà trai, ra mắt ông bà tổ tiên và chính thức trở thành một thành viên của gia đình nhà chồng.
Lễ lại mặt
Lễ lại mặt là buổi mà cô dâu và chú rể cùng về thăm nhà gái sau đám cưới chính thức, thường diễn ra sau đám cưới khoảng 1 – 3 ngày, tùy theo phong tục từng địa phương và sự sắp xếp của gia đình. Đối với những cô dâu về nhà chồng ở xa, thời gian lại mặt có thể linh hoạt hơn để thuận tiện cho việc đi lại và công việc của đôi vợ chồng trẻ.
Mục đích chính của lễ lại mặt là để cô dâu về thăm gia đình ruột thịt sau khi đã về nhà chồng, đồng thời chú rể ra mắt và thể hiện sự quan tâm, hiếu thảo với bố mẹ vợ. Đối với cô dâu, đây là dịp để được gặp gỡ, trò chuyện cùng cha mẹ, anh chị em ruột, giúp vơi đi nỗi nhớ nhà sau khi xa vòng tay cha mẹ.
Trên đây là giải đáp tất tần tật thông tin liên quan tới cưới gồm những lễ gì, các nghi lễ trong văn hóa cưới hỏi của người Việt Nam. Dù cuộc sống hiện đại có nhiều đổi thay, những nghi lễ cưới hỏi vẫn luôn là niềm tự hào, là nét đẹp văn hóa cần được kế thừa và phát huy. Promes Center chúc các cặp đôi sẽ có một hành trình hôn nhân thật ý nghĩa và trọn vẹn, bắt đầu từ những nghi lễ cưới truyền thống đầy giá trị này!
